Öncelikle gündemdeki sorunu incelemeden kısaca TCMB'yle tekrardan tanışalım."Madde 1- (21/4/1994 tarihli ve 3985 sayılı Kanun ile değiştirilen şekli) Türkiye'de banknot ihracı imtiyazına münhasıran sahip ve bu Kanunda yazılı görev ve yetkileri haiz olmak üzere "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası" unvanı altında anonim şirket olarak bir banka kurulmuştur. "
Bu hatırlatma sonrası TCMB'nin temel görevlerinin başında fiyat istikrarını sağlamak,Türk Lirası'nın iç ve dış piyasada değerini korumak ve Altın-Döviz rezevlerini yönetmek olduğunu hatırlatmakta da fayda var.
Anahatlarıyla baktığımızda Anonim Şirket olarak görünümünü bağımsızlığının vurgulanması için yapıldığını açıkça görmüş oluyoruz.Yani TCMB tam olarak hükümet yönetiminin ibra edip yöneteceği bir kurum değil.Bununla beraber içerisinde 4 sınıf hisse senedi paylaşımıyla birlikte paydaşları olan ve Hazine'nin de bu paydaşlardan biri olan bir kuruluş.
TCMB'nin fiyat istikrarını sağlamakla beraber bu amacı gerçekleştirebilmek için de enflasyon hedefinin olması ve bu hedefe uygun politikalar uygulaması beklenir.Bu politikaları uygularken de daha rasyonel bir sürecin oluşması için hükümetle işbirliği içerisinde olur.
"Banka, para politikası hedefleri ve uygulamalarına ilişkin dönemsel raporlar hazırlar
ve kamuoyuna duyurur. Raporların hangi dönemler itibarıyla hazırlanacağı, kapsamı ve
15
açıklanma usulü Bankaca belirlenir. Banka, belirlenen hedeflere ilan edilen sürelerde
ulaşılamaması ya da ulaşılamama olasılığının ortaya çıkması halinde, nedenlerini ve alınması
gereken önlemleri Hükümete yazılı olarak bildirir ve kamuoyuna açıklar. "
Fakat işler istendiği gibi gitmez ve enflasyon hedefi gerçekleşmezse(ya da hedefin %2 üzerinde sonuçlanırsa)mevcut hükümete açık mektupla bunun nedenlerini ve alınabilecek tedbirleri kamuoyuna sunar.Buraya kadar anlaşılanın üzerine bu sistem içerisinde TCMB'nin izleyeceği politikalar belirlidir ve gökten elma düşürecek bir durumu yoktur.Yani bir arabayı örnek olarak alırsak sistem içerisinde aracı çalıştırma,hareket ettirme ve durdurma süreçleri açıktır.
Yukarıdaki tabloda TCMB'nin hedefleriyle gerçekleşmesinin son 5 yıllık,mevcut ve gelecek 2 yıl içerisindeki hedeflerini görmekteyiz.Bununla beraber bu 5 yıllık süresince TCMB hükümete açık mektuplar yazmıştır. 2019 Açık Mektup
Yani tekrar verdiğim araba örneğine dönecek olursak kullanma kılavuzu bulunan,işlevinin ne olduğu belli bir makineye "Hey!Sen hayatımızı ve mevcut düzenimizi mahvettin!"demek yerine sürücünün bilmediği halde neden sürekli arabanın parçalarıyla oynadığını ve ehliyetini sorgulamak daha tutarlı olacaktır diye düşünüyorum.Ki bunun yanı sıra TCMB Başkanı bu süreçler içerisinde yetkileriyle beraber sorumlulukları da olan bir karakter.Fakat hükümetin kendi hayallerinden başka ne bir kullanma kılavuzu ne de bir araba kullanma ehliyeti mevcut.
Tek adam anlayışının dayatıldığı sistemin de 2/07/2018 KHK'sı ile TCMB'nin içerisine bağımsızlığını yok edecek şekilde nasıl sızdığını TCMB Kanunu 'nda görebilirsiniz(İçerisinde Cumhurbaşkanlığı kavramının geçtiği bol KHK'larla karşılaşacaksınız).Aslında iktisatçı birçok hocamız gündemi suni şekilde yazılarında işleyip atlamasalar ve biraz daha aydınlatarak üzerinde dururlarsa belki de kamuoyuna daha fazla yansıyabilecek.
Son olarak Mevcut hükümet ve eski hükümetlerin hepsinin temel sosyal sorunları ve iktisadi sorunları çözme umuduyla gelmesiyle yaratılan balonun havası bazen uzun bazen kısa da sürse bitmektedir.Daha sonrası da malumunuz tekrar kriz ve tekrar resesyon dönemleri.
Demem o ki TCMB burjuva hukuku çerçevesinde kendi iç hukukunu önceleri daha demokratik bir şekilde işletmiş olsa da bu durum sorunların sürekliliğini ve sistemin sorunlu olmadığını kanıtlar nitelikte değil.Bugün Yaşadığımız coğrafyaya daha insani ve daha demokratik yeni yaşamsal örgütler ve iktisadi organizasyonlar kurulmalı.
